สาเหตุรากเน่า-โคนเน่าทุเรียน พร้อมวิธีป้องกันและกำจัดอย่างได้ผล
🔍 เชื้อราไฟท็อปเทอร่า คืออะไร?
Phytophthora spp. เป็นเชื้อราชั้นต่ำที่จัดอยู่ในกลุ่ม Oomycetes เจริญเติบโตได้ดีในสภาพดินที่ชื้น น้ำขัง หรืออากาศชื้น มีความสามารถในการผลิตสปอร์ชนิด Zoospore ซึ่งสามารถเคลื่อนที่ในน้ำ ทำให้เชื้อสามารถแพร่กระจายอย่างรวดเร็วโดยเฉพาะในฤดูฝน
ในสวนทุเรียน เชื้อไฟท็อปเทอร่ามักเป็นสาเหตุของ โรครากเน่า โคนเน่า ซึ่งเป็นปัญหารุนแรงที่ทำให้ต้นทุเรียนยืนต้นตาย สูญเสียผลผลิต และอาจทำให้เชื้อฝังอยู่ในดินเป็นเวลานานหลายปี
⚠️ อาการของโรคที่ควรสังเกต
- ใบเหลือง เหี่ยว และร่วงก่อนกำหนด
- เปลือกโคนต้นเปื่อย ลอกออกง่าย และมีน้ำยางไหล
- รากเน่า ดำ ขาดง่าย และมีกลิ่นเหม็นอับ
- ผลทุเรียนร่วงก่อนถึงกำหนด
- ต้นทุเรียนยืนต้นตายแบบเฉียบพลันในฤดูฝน
- ในรายที่เป็นน้อย อาจมีเพียงอาการใบเหลือง-ยอดไม่เดิน
📉 ผลกระทบของโรคต่อสวนทุเรียน
- ผลผลิตลดลงทันที 30–80%
- ต้นทุนฟื้นฟูสูง (เฉลี่ย 5,000–15,000 บาท/ต้น)
- เชื้ออาศัยในดินได้นาน ทำให้ปลูกใหม่ยาก
- เชื้อแพร่จากต้นสู่ต้นผ่านน้ำ ดิน และเครื่องมือ
- สวนติดโรคเรื้อรังต้องฟื้นฟูนาน 1–2 ปี
✅ แนวทางป้องกันและควบคุมเชื้อราไฟท็อปเทอร่า
📌 1. การจัดการเชิงป้องกัน (Preventive Measures)
🟢 ปรับปรุงระบบระบายน้ำ
- ยกร่องปลูกให้สูง ป้องกันน้ำขังรอบโคนต้น
- ติดตั้งระบบระบาย-ท่อปล่อยน้ำช่วงหน้าฝน
🟢 ปรับสภาพดิน
- ดินควรมี pH 5.5–6.5
- ใช้ปุ๋ยอินทรีย์และสารปรับสภาพดินที่มีจุลินทรีย์มีประโยชน์ เช่น ฮิวมิค-ฟุลวิค แอซิด
🟢 ใช้เชื้อจุลินทรีย์ปฏิปักษ์
เชื้อไตรโคเดอร์มา (Trichoderma harzianum)
- อัตราใช้: 100 กรัม/น้ำ 20 ลิตร
- วิธีใช้: ราดโคนต้นทุก 15 วัน หรือคลุกกับปุ๋ยอินทรีย์แล้วโรยรอบโคนต้น
- ข้อดี: ปลอดภัย ไม่เป็นพิษต่อดิน พืช หรือคน
📌 2. การควบคุมเชิงรุกด้วยสารเคมี (Chemical Control)
🔴 กรณีต้นแสดงอาการรุนแรง
| ชื่อสามัญสารเคมี | ชื่อการค้า (ตัวอย่าง) | อัตราการใช้ | วิธีใช้ |
|---|---|---|---|
| ฟอสฟอรัส แอซิด (Phosphorous acid) | Agrifos, Vital, Aliette | 60–80 มล./น้ำ 20 ลิตร | ฉีดพ่นทางใบ หรือราดโคน |
| เมทาแลกซิล (Metalaxyl) | Ridomil Gold, Meta-G | 20–30 กรัม/น้ำ 20 ลิตร | ราดโคนต้นทุก 7–10 วัน |
| แมนโคเซบ (Mancozeb) | Dithane M-45 | 30–50 กรัม/น้ำ 20 ลิตร | ฉีดพ่นป้องกันการแพร่กระจาย |
หมายเหตุ: ควรใช้สลับกลุ่มสารเพื่อลดการดื้อยา และปฏิบัติตามฉลากอย่างเคร่งครัด
🧪 วิธีวินิจฉัยโรค
- ตรวจโคนต้น: หากเปลือกเน่า เปื่อย ยางไหล คืออาการเริ่มต้น
- ขุดดูราก: รากสีน้ำตาล–ดำ เปื่อยยุ่ย เป็นสัญญาณรากเน่า
- ตัดตัวอย่างไปตรวจห้องแล็บ: สำหรับสวนขนาดใหญ่หรือใช้สารแล้วไม่หาย
🌿 แนวทางฟื้นฟูหลังพบเชื้อราไฟท็อปเทอร่า
- งดให้น้ำในระยะที่ต้นอาการรุนแรง
- ตัดแต่งรากเสียออก แล้วพ่นสารกำจัดเชื้อรา
- เสริมภูมิคุ้มกันด้วยจุลินทรีย์ชีวภาพ / สารฟื้นฟูราก
- เพิ่มอินทรียวัตถุในดิน ฟื้นระบบรากให้กลับมาแข็งแรง
- เฝ้าระวังโรคซ้ำ โดยฉีดพ่นทุก 15–30 วันในฤดูฝน
📝 สรุป
เชื้อราไฟท็อปเทอร่า (Phytophthora spp.) คือหนึ่งในเชื้อราร้ายแรงที่สุดของสวนทุเรียนไทยในปัจจุบัน เกษตรกรควรเรียนรู้วิธีสังเกตอาการเบื้องต้น พร้อมปรับระบบระบายน้ำในแปลง ร่วมกับใช้สารชีวภาพอย่างไตรโคเดอร์มา และสารเคมีควบคุมเมื่อจำเป็น เพื่อลดความเสียหายและรักษาต้นทุเรียนให้ปลอดภัยในระยะยาว
facebook : ค้างคาวคู่เอสที เว็บไซต์ www.ค้างคาวคู่เอสที.com
แชร์บทความ
5 สาเหตุทุเรียนบิดเบี้ยว พลูไม่เต็ม พร้อมวิธีแก้ตามหลักวิชาการ | ปุ๋ยทุเรียน
หลายสวนประสบปัญหา ทุเรียนบิดเบี้ยว / พูไม่เต็ม / เนื้อไม่สวย แม้จะใส่ปุ๋ยทุเรียนเต็มที่ แต่ผลผลิตก็ยังไม่ได้คุณภาพ สาเหตุของปัญหานี้เกิดได้จากหลายปัจจัย ซึ่งส่วนใหญ่เกี่ยวกับ “ระบบราก – ใบ – ธาตุอาหารช่วงพัฒนาผล” บทความนี้สรุป 5 สาเหตุที่ทำให้ทุเรียนพูไม่เต็มตามหลักวิชาการ พร้อมแนวทางแก้ไขที่ทำได้จริงในสวน ✅…
สูตรลับปั้นลูกทุเรียนให้ทรงสวย เทคนิคการจัดการผลผลิตตามหลักวิชาการ
ทุเรียน (Durio zibethinus L.) เป็นไม้ผลเศรษฐกิจสำคัญของประเทศไทย โดยเฉพาะในภาคตะวันออกและภาคใต้ ผลผลิตทุเรียนคุณภาพดีไม่เพียงขึ้นอยู่กับพันธุ์เท่านั้น แต่ยังขึ้นอยู่กับ การจัดการในช่วงออกดอก ติดผล และขยายผล ซึ่งเป็นช่วงที่มีผลโดยตรงต่อ “รูปร่างของผล” และ “คุณภาพภายใน” การปั้นลูกทุเรียนให้ทรงสวย—หมายถึงการดูแลจัดการให้ผลมีรูปร่างกลม เปลือกเรียบ เนื้อเต็ม และขั้วแข็งแรง—ต้องอาศัยทั้ง ความรู้ทางวิชาการด้านโภชนาการพืช,…
3 เคล็ดลับช่วงออกดอกของทุเรียน ที่เกษตรกรมืออาชีพไม่เคยบอก!
ออกดอกทุเรียน ถือเป็น “ช่วงหัวใจสำคัญ” ของการปลูกทุเรียน เพราะเป็นระยะที่ชี้ชะตาว่าในปีนั้น ๆ สวนจะได้ผลผลิตมากหรือน้อยเพียงใด การดูแลทุเรียนในช่วงออกดอกและติดผลจึงต้องอาศัยความเข้าใจเรื่องธาตุอาหาร สภาพอากาศ และระบบรากอย่างลึกซึ้ง ซึ่งเกษตรกรมืออาชีพหลายคนใช้เทคนิคเฉพาะตัวที่มักไม่เปิดเผยกันง่าย ๆ บทความนี้จะเผย 3 เคล็ดลับดูแลทุเรียนช่วงออกดอก–ติดผล ที่ผ่านการพิสูจน์แล้วว่าได้ผลจริง เพื่อให้เกษตรกรรุ่นใหม่สามารถนำไปปรับใช้ได้อย่างถูกต้องและยั่งยืน 🌱 เคล็ดลับที่ 1:…
ดูแลผลทุเรียนอย่างไร ให้ได้คุณภาพและมาตรฐาน
ทุเรียน ได้รับการขนานนามว่าเป็น “ราชาแห่งผลไม้” ที่มีมูลค่าทางเศรษฐกิจสูง ทั้งตลาดในประเทศและต่างประเทศ โดยเฉพาะ ตลาดจีน ที่ต้องการทุเรียนคุณภาพ มาตรฐานปลอดภัย และรสชาติได้มาตรฐาน การดูแลผลทุเรียนตั้งแต่ระยะติดผลจนถึงเก็บเกี่ยว จึงเป็นขั้นตอนสำคัญที่เกษตรกรต้องให้ความใส่ใจ เพื่อให้ได้ผลผลิตที่มี คุณภาพตรงตามมาตรฐาน GAP และตลาดส่งออก 1. การจัดการระยะติดผล 2. การบำรุงต้นและผล…
ไว้ผลทุเรียนปีแรก ควรไว้กี่ลูก เพื่อไม่ให้ต้นโทรม
การดูแลทุเรียนในปีแรกที่เริ่มให้ผลผลิต เป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งต่อคุณภาพของต้นและผลผลิตในอนาคต เกษตรกรจำนวนมากมักมีคำถามว่า “ทุเรียนปีแรกควรไว้กี่ลูก?” เพราะหากไว้ลูกมากเกินไป ต้นทุเรียนอาจโทรมและส่งผลเสียต่อการเติบโตในระยะยาว ดังนั้นการจัดการที่ถูกต้องจึงเป็นเรื่องจำเป็น ทำไมต้องจำกัดจำนวนผลทุเรียนปีแรก? ทุเรียนปีแรกควรไว้กี่ลูก? จากคำแนะนำเชิงวิชาการและประสบการณ์ของเกษตรกรผู้เชี่ยวชาญ การไว้ผลทุเรียนปีแรกควรอยู่ในช่วง 5–10 ผลต่อต้น ขึ้นอยู่กับความสมบูรณ์ของต้น ดังนี้ การจำกัดจำนวนผลให้อยู่ในระดับที่เหมาะสม จะช่วยให้ต้นไม่โทรม และยังสามารถแตกใบใหม่ได้อย่างสมบูรณ์ พร้อมสำหรับการให้ผลผลิตที่มีคุณภาพในปีถัดไป เทคนิคการจัดการผลทุเรียนปีแรก…